ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ

 
Ο κρυσταλλοειδής φακός (lens)του ματιού, που βρίσκεται πίσω από το άνοιγμα της κόρης, στη φυσιολογική του μορφή είναι διαυγής και επιτρέπει στο φως να περνά και να εστιάζεται στον αμφιβληστροειδή. Ο κερατοειδής (cornea) μαζί με το φακό είναι τα κύρια διαθλαστικά μέσα του ματιού, που συγκεντρώνουν το φως στον αμφ/δή.


Τι είναι ο
καταρράκτης και που οφείλεται;
Ο καταρράκτης είναι αποτέλεσμα της “γήρανσης” του

κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού.
Με το πέρασμα της ηλικίας γίνονται χημικές αλλαγές στις πρωτείνες του φακού, που προκαλούν ελάττωση της διαφάνειάς του, σκλήρυνση και θόλωση. Αυτή η θόλωση του φακού λέγεται καταρράκτης. Δημιουργείται συνήθως σε ηλικίες ανω των 60 ετών.Μπορεί όμως να εμφανιστεί παθολογικός καταρράκτης και σε νεότερα άτομα.Είναι αδύνατον κανείς να φθάσει σε βαθειά γηρατειά και να μην έχει καταρράκτη.

Αιτίες καταρράκτη
Εκτός από την ηλικία άλλες αιτίες καταρράκτη είναι : συγγενής καταρράκτης από ενδομήτριες λοιμώξεις (ερυθρά, διάφορα σύνδρομα), κληρονομικότητα, τραυματισμός του οφθαλμού, ενδοφθάλμιες φλεγμονές, σακχαρώδης διαβήτης, φάρμακα (η κορτιζόνη προκαλεί οπίσθιο υποκαψικό καταρράκτη και σε νέα άτομα), τοξικές ουσίες, ακτινοβολία, κ.ά.

Τι συμπτώματα προκαλεί ο καταρράκτης ;
Τα συμπτώματα του καταρράκτη αρχίζουν από ελαφρά μείωση της όρασης και φτάνουν μέχρι την ολική τύφλωση. Στα πρώτα στάδια, η όραση μπορεί να διορθωθεί αλλάζοντας γυαλιά. Συμβαίνει τότε το παράδοξο φαινόμενο, ένας ηλικιωμένος να αρχίσει πάλι να διαβάζει χωρίς γυαλιά, λόγω της μυωπίας που προκαλείται από τη σκλήρυνση του φακού, που του επιτρέπει να βλέπει κοντά. Αργότερα όμως εμφανίζεται μόνιμα μειωμένη μακρινή ή κοντινή όραση, δυσκολία στο διάβασμα, ακτίνες γύρω από τα φώτα των αυτοκινήτων κατά τη βραδινή οδήγηση, διπλωπία, μειωμένη αντίληψη χρωμάτων.

Πότε πρέπει να χειρουργείται ο καταρράκτης ;
Ο μοναδικός τρόπος θεραπείας του καταρράκτη είναι η χειρουργική αφαίρεση. Δεν υπάρχουν φάρμακα ή κολλύρια για τον καταρράκτη και δεν πρέπει να είναι πολύ “ώριμος” για να χειρουργηθεί. Αντίθετα, όταν ο καταρράκτης είναι υπερώριμος, μπορεί να εμποδίσει την εφαρμογή των σύγχρονων τεχνικών. Η εγχείρηση μπορεί να γίνει όποτε το απαιτήσουν οι ανάγκες του ασθενή, όταν δηλαδή η μείωση της όρασης εμποδίζει τις καθημερινές του δραστηριότητες και οπωσδήποτε όταν διαταράσσεται η ικανότητα ασφαλούς οδήγησης. Δεν αποτελεί αντένδειξη για την επέμβαση η πολύ μεγάλη ηλικία, ούτε η λήψη αντιπηκτικών ή άλλα προβλήματα υγείας. Καλό είναι να μην καθυστερείται πολύ η επέμβαση του καταρράκτη, ώστε οι ηλικιωμένοι να μην εμφανίσουν κι άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας, που εμποδίζουν την καλή συνεργασία και την εύκολη προσέλευση στην κλινική, όπως γεροντική άνοια, κατάγματα και άλλα κινητικά προβλήματα, κλπ.Η όραση παραμένει πολύ σημαντική αίσθηση, ειδικά στην τρίτη ηλικία (διάβασμα, τηλεόραση), καθώς περιορίζονται πολύ άλλες δραστηριότητες.

Πώς γίνεται η εγχείρηση του καταρράκτη;
Η επέμβαση του καταρράκτη γίνεται με τη χρήση υπερήχων, με την τεχνική της φακοθρυψίας. Από μια πολύ μικρή (2,2-2,75 mm) αναίμακτη τομή του κερατοειδούς, εισάγεται στο μάτι ο στυλεός του μηχανήματος της φακοθρυψίας, που τεμαχίζει και αναρροφά τα κομμάτια του πυ
ρήνα του φακού και τα απομακρύνει από το εσωτερικό του ματιού. Στη συνέχεια αναρροφώνται όλες οι υπόλοιπες μάζες του φλοιού του φακού, ώστε να καθαρίσει καλά ο σάκος μέσα στον οποίο τοποθετείται ο τεχνητός ενδοφακός. Ουσιαστικά διατηρούμε το εξωτερικό τμήμα του φακού-το σάκο- και βγάζουμε το εσωτερικό -το θολωμένο πυρήνα.

Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου σε σχέση με προηγούμενες είναι :
• Τοπική αναισθησία μόνο με σταγόνες αναισθητικού κολλυρίου, χωρίς παραβόλβιες ενέσεις
Πολύ μικρή τομή (2,2-2,75 χιλιοστά) ώστε δεν χρειάζεται να μπει κανένα ράμμα στις περισσότερες περιπτώσεις
Δεν δημιουργείται μετεγχειρητικός αστιγματισμός
• Η επούλωση είναι γρήγορη
Δεν παραμένει ο χειρουργημένος στο νοσοκομείο ή στην κλινική.

Στη θέση του φακού που αφαιρείται, τοποθετείται ένας τεχνητός ακρυλικός ενδοφθάλμιος ενδοφακός , που παραμένει μόνιμα μέσα στο μάτι, χωρίς να δημιουργεί κανένα πρόβλημα. Ο ενδοφακός έχει οπτικό σώμα 6 χιλιοστών και είναι αναδιπλούμενος, ώστε να μπορεί να μπεί στο μάτι από τη μικρή τομή και ανοίγει σιγά σιγα μέσα στο σάκο, που τον ενθέτουμε.
Ο χειρουργημένος επιστρέφει μετά από λίγη ώρα στο σπίτι του,με το χειρουργημένο μάτι ανοικτό, χωρίς γάζες, βλέπει σχεδόν αμέσως μετά την εγχείρηση και μπορεί να επανέλθει σύντομα στις δραστηριότητές του.

Η επέμβαση καταρράκτη γίνεται με Laser;
Το Femptosecond Laser  έχει εφαρμογή και στον καταρράκτη. Είναι η ίδια τεχνολογία που εφαρμόζεται για να γίνει ο κρημνός (το flap) του κερατοειδούς στο Lasik για τη διόρθωση της μυωπίας.

Το Laser κάνει τις τομές στον κερατοειδή, την κυκλοτερή καψουλόρηξη και τον τεμαχισμό του πυρήνα. Μετά ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί σε άλλη χειρουργική αίθουσα και με το μικροσκόπιο ο χειρουργός να ολοκληρώσει την εγχείρηση, αυξάνοντας έτσι το συνολικό χρόνο της επέμβασης. 
Προς το παρόν δεν έχουν εξοπλιστεί με αυτό το laser οι περισσότερες ιδιωτικές κλινικές ούτε τα Νοσοκομεία φυσικά λόγω του υψηλού κόστους, που θα ανέβαζε αισθητά το συνολικό κόστος της επέμβασης, χωρίς να προσφέρει κάτι πολύ ουσιαστικό στην αποτελεσματικότητα της εγχείρησης του καταρράκτη. 

 
Τι αποτελέσματα έχει η εγχείρηση καταρράκτη ;

Εχει άριστα αποτελέσματα. Η εγχείρηση είναι πολύ ασφαλής και γρήγορη, διαρκεί περίπου 20-30 λ
επτά. Μετεγχειρητικά μπαίνουν κολύρια στο μάτι (αντιβιοτικό, κορτιζονούχο, αντιφλεγμονώδες, τεχνητά δάκρυα) για ένα μήνα περίπου. Η αποκατάσταση της οπτικής οξύτητας είναι άμεση. Ειδικά στις περιπτώσεις που ο καταρράκτης ήταν πολύ ώριμος η διαφορά είναι θεαματική! Τις πρώτες 2-3 ημέρες μπορεί να υπάρχει αίσθηση ξένου σώματος, το μάτι “κόβει” και δακρύζει λίγο. Τα συμπτώματα υποχωρούν σύντομα με την πλήρη επούλωση της τομής.

Τι επιπλοκές έχει η εγχείρηση ;
Οι επιπλοκές είναι σπάνιες και αντιμετωπίζονται με επιτυχία άν συμβούν. Η ενδοφθαλμίτιδα, δηλ. μόλυνση στο εσωτερικό του ματιού είναι σημαντική επιπλοκή, αλλά ευτυχώς σπανιότατη, και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Εφαρμόζεται επιμελής καθαρισμός και αποστείρωση όλων των εργαλείων και χειρουργικών πεδίων προ και διεγχειρητικά και απαιτείται προσοχή και τήρηση καθαριότητας εκ μέρους των ασθενών μετεγχειρητικά.
Η ρήξη του οπισθίου περιφακίου, είναι μια άλλη επιπλοκή, που αντιμετωπίζεται με επιτυχία.
Αν
υπάρχει μεγάλη ρήξη του οπ.περιφακίου και ο ενδοφακός δεν μπορεί να τοποθετηθεί με ασφάλεια πίσω από την ίριδα, τότε γίνεται ένθεση του ενδοφακού στον πρόσθιο θάλαμο του οφθαλμού, πάνω από την ίριδα. Επειδή δεν είναι αυτή η φυσιολογική ανατομική θέση του φακού, μπορεί να προκύψουν απώτερες επιπλοκές, όπως μετεγχειρητικό γλαύκωμα και μη αναστρέψιμο οίδημα κερατοειδούς.
Επίσης κυστοειδές οίδημα της ωχράς κηλίδας με αισθητή μείωση της οπτικής οξύτητας μπορεί να συμβεί, σε ασθενείς που έχουν σακχαρώδη διαβήτη και σε μάτια που έχουν επιπλακεί με ρήξη οπ.περιφακίου. Αυτό μπορεί να υποχωρήσει με την κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία.

Σπάνια μπορεί να συμβεί πτώση του πυρήνα στο υαλοειδές (στην οπίσθια κοιλότητα του οφθαλμού) και θα πρέπει τότε να ακολουθήσει σε δεύτερο χρόνο μια άλλη επέμβαση, η υαλοειδεκτομή από ειδικό χειρουργό οπισθίου ημιμορίου, για την ανατομική και λειτουργική αποκατάσταση του ματιού.
Γενικά αυτές οι επιπλοκές σε έμπειρα χέρια είναι σπάνιες.

Mπορεί να μην δω καλά μετά την επέμβαση ;

Προεγχειρητικά, ο Οφθαλμίατρος θα διαγνώσει αν υπάρχουν και άλλες αιτίες που προκαλούν μείωση της όρασης. Αν υπάρχουν σοβαρές αλλοιώσεις στον αμφιβληστροειδή ή στο οπτικό νεύρο, μπορεί να μην έχουμε σημαντική βελτίωση της όρασης μετά την εγχείρηση, όπως συμβαίνει π.χ. στο διαβήτη, στο γλαύκωμα, στην υψηλή μυωπία και στην ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδος.

Ξαναγίνεται ο καταρράκτης ;
Δευτερογενής καταρράκτης


Εφόσον αφαιρεθεί χειρουργικά ο καταρράκτης δεν μπορεί να ξαναγίνει.
Μπορεί όμως 2-4 χρόνια μετά την εγχείρηση, ή και νωρίτερα σε κάποιες περιπτώσεις ή πολύ αργότερα, να δημιουργηθεί ο δευτερογενής καταρράκτης, που είναι η θόλωση και ίνωση του οπισθίου περιφακίου (της μεμβράνης του σάκου μέσα στον οποίο έχει τοποθετηθεί ο τεχνητός ενδοφακός). Το σύμπτωμα είναι η μείωση της οπτικής οξύτητας, και αντιμετωπίζεται εύκολα με μία οπή με Yag Laser που γίνεται στη θολωμένη μεμβράνη.

Θα φοράω γυαλιά μετά την επέμβαση;
Ο ασθενής μπορεί να επιλέξει αν προτιμά να βλέπει κοντά ή μακρυά χωρίς γυαλιά μετά την επέμβαση. Αυτό το ρυθμίζει ο χειρουργός, ανάλογα με την ισχύ(διοπτρίες) του ενδοφακού, που τοποθετείται μέσα στο μάτι. Η ισχύς του ενδοφακού μετράται προεγχειρητικά με τη βιομετρία. Ετσι, αν υπολογίσουμε το μάτι να είναι λίγο μυωπικό, το άτομο βλέπει καλύτερα κοντά χωρίς γυαλιά και για μακρυά φοράει μία μικρή διόρθωση.Πολύ πρακτικό είναι το "monovision", δηλ.το ένα μάτι να βλέπει καλά κοντά και το άλλο- το επικρατητικό -μακρυά. Ετσι, το άτομο δεν χρειάζεται οπωσδήποτε να φοράει γυαλιά, ούτε για μακρυά, ούτε για κοντά.

Διαθέτουμε πλέον Πολυεστιακούς ενδοφακούς, με τους οποίους υπάρχει μεγάλη απεξάρτηση από τη χρήση γυαλιών μετεγχειρητικά, για μακρυά και για κοντά.     Επίσης τοποθετούμε Τορικούς ενδοφακούς, οι οποίοι διορθώνουν και τον αστιγματισμό. Τους επιλέγουμε σε περιπτώσεις όπου υπάρχει αστιγματισμός >1,25 διοπτρίες.

ΜΗ ΦΟΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ. Ο ΦΟΒΟΣ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΤΗ ΖΩΗ.


ΒΙΝΤΕΟ ΕΓΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ ΜΕ ΦΑΚΟΘΡΥΨΙΑ

Το video που ακολουθεί περιέχει σκηνές, που μπορούν να ενοχλήσουν άτομα, που δεν είναι εξοικειωμένα. Αν νομίζετε ότι είστε απ' αυτά, είναι καλύτερα να μη δείτε το video


ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ