ΕΠΙΠΕΦΥΚΟΤΑΣ
Βλεφαρικός - κολπώματα - Βολβικός
1.Επιθήλιο : πολύστοιβο κυλινδρικό μη κερατινοποιημένο (2-5 στοιβάδες)
συνέχεια του επιθηλίου κερατοειδούς
2.Lamina propria στρώμα - ιδία ουσία, χαλαρός συνδετικός ιστός
Τενόνιος κάψα (fascia bulbi)
Βλεννώδης στοιβάδα :
Καλυκοειδή κύτταρα (goblet cells), κυρίως κάτω ρινικά
-Αδένες Manz (ΣΚΟ) - Κρύπτες Henle
Υδατική στοιβάδα :-Επικουρικοί δακρυικοί αδένες Krause - Wolfring (στρώμα)
ΣΚΛΗΡΟΣ
1.Επισκλήριο
Χαλαρός συνδετικός ιστός
2.Στρώμα
Συμπαγής, ινώδης ιστός με ελαστικές ίνες και κολλαγόνο
3.Lamina fusca (υπερχοριοειδική)
Κολλαγόνες λεπτές ίνες- καφέ χρώμα, περιέχει μελανοκύτταρα
περνούν ακτινοειδή νεύρα και αγγεία
ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΗΣ
Λεπτότερος στο κέντρο : 0,5-0,6 mm - παχύτερος στην περιφέρεια : 1,2 mm
Ακτίνα καμπυλότητας πρόσθιας επιφάνειας : 7,8 mm - οπίσθιας επιφάνειας : 6,5 mm
5 στοιβάδες
1.ΕΠΙΘΗΛΙΟ
Πολύστοιβο πλακώδες (5-6 στοιβάδες) πάχος 50-60 μm
α. 2-3 στοιβάδες - επιφανειακά αποπλατυσμένη - μικρολάχνες και μικροπτυχές εξωτερικά
β. 2-3 στ. πτερυγοειδή κύτταρα (wing)
γ. 1 στ. βασικά κύτταρα κυλυνδρικά (σύνδεση με ημιδεσμωσώματα με τη βασική μεμβράνη)
δ. Βασική μεμβράνη
2.ΜΕΜΒΡΑΝΗ ΤΟΥ BOWMAN
Ακυτταρική-Ινες κολλαγόνου - πάχος 8-10 μm
Δεν ανναγεννάται - αν καταστραφεί αφήνει ουλή
3.ΣΤΡΩΜΑ
90% του πάχους κερατοειδούς - 200-250 lamelle κολλαγόνου, 2 μm πάχος η κάθε μία
4.ΔΕΣΚΕΜΕΤΕΙΟΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗ
Βασική μεμράνη των ενδοθηλιακών κυττάρων - ινίδια κολλαγόνου - πάχος 10 μm
Αναγεννάται εύκολα, εκκρίνεται από το ενδοθήλιο?
Μικρές προεξοχές στην περιφέρεια : Hassal-Henle σωμάτια
Πρόσθιο όριο στο διηθητικό ηθμό : γραμμή του Schwalbe
5.ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ
Μία στοιβάδα εξαγωνικών κυττάρων - δεν αναγεννάται
Ισχυρές συνδέσεις μεταξύ τους - φραγμός
ΧΟΡΙΟΕΙΔΗΣ
1. Στοιβάδα μεγάλων αγγείων (Haller) - μέσων αγγείων (Saffler)
2. Στοιβάδα χοριοτριχοειδών (fenestrated ενδοθηλιακά κύτταρα)
3. Μεμβράνη Bruch α) βασική μεμβράνη ενδοθηλίου χοριοτριχοειδών
2-4 μm πάχος β) έξω κολλαγόνος στοιβάδα
γ) ελαστική στοιβάδα (παχύτερη)
δ) έσω κολλαγόνος
ε) βασική μεμβράνη μελάγχρου επιθηλόυ
Μεταξύ σκληρού και χοριοειδούς δυνητικός χώρος - περιχοριοειδικός χώρος : υπερχοριοειδική lamina από συνδετικό ιστό, τη διατρέχουν ακτιοειδή νεύρα και αγγεία
ΙΡΙΔΑ
21 mm διάμετρος
Κεντρική κορική ζώνη - περιφερική ακτινωτή ζώνη : collarette = διαχωριστικός δακτύλιος 2 mm
από το κορικό άκρο
1. Στρώμα
Πρόσθια επιφάνεια - χωρίς επιθήλιο - νευρικές ίνες, σφικτήρας, διαστολέας μυς- αγγεία, συνδετικός ιστός, κολλαγόνες ίνες, ινοβλάστες, μελανοκύτταρα
2.Δύο οπίσθια επιθηλιακά στρώματα
Εμβρυολογικά από νευροεξώδερμα - τοποθετημένα κορυφή με κορυφή -δυνητικός χώρος για κύστεις
α) Πρόσθιο επιθήλιο : σε επαφή με το στρώμα, λίγη μελανίνη
συνέχεια του έξω χρωστικού τμήματος του ακτινωτού επιθηλίου
β)οπίσθιο επιθήλιο : πολύ μελανίνη
συνέχεια με το έσω μη χρωστικό στρώμα του ακτινωτού επιθηλίου
ΑΚΤΙΝΩΤΟ ΣΩΜΑ
Ακτινωτό σώμα : 6 mm πλάτος (6,5 mm κροταφικά - 5,5 mm ρινικά)
Τριγωνικό σε τομή : βάση προς τον πρόσθιο θάλαμο - έξω γωνία προς το σκληραίο πτερνιστήρα
1. Ακτινωτό επιθήλιο
Δύο στρώματα κυβοειδών κυττάρων στην έσω επιφάνεια ακτ.σώματος - κορυφή με κορυφή
α) έσω μη χρωστικό επιθήλιο (προς το υδατοειδές υγρό, οπίσθιο θάλαμο) - συνέχεια νευροαμφ/δούς
β) έξω χρωστικό επιθήλιο (προς το στρώμα) - πρόσθια συνέχεια του ΜΕ
2. Στρώμα
χαλαρός συνδετικός ιστός, αγγεία, μελανοκύτταρα, ακτινωτός μυς
το ενδοθήλιο τριχοειδών έχει θυρίδες
3. Ακτινωτός μυς
α)Επιμήκης μοίρα (πιο εξωτερική, κοντά στο σκληρό, περνά προς τα πίσω στο στρώμα του χοριοειδούς)
β)Ακτινωτή ή πλάγια (από το πρώτο στο τρίτο στρώμα, ακτινωτά από το σκληραίο πτερνιστήρα)
γ)Κυκλική μοίρα (η πιο εξωτερική, κυκλοτερώς γύρω από το βολβό σαν σφικτήρας, κοντά στην περιφέρεια του φακού)
Προσαρμογή : σύσπαση κυρίως της επιμήκους και κυκλοτερούς μοίρας
Ρars plicata : πρόσθια επιφάνεια ή βάση, πτυχωτή (2 mm - περιβάλλει την περιφέρεια της ίριδας -
ακτινοειδείς προβολές)
Pars plana : οπίσθια επιφάνεια λεία και επίπεδη (4 mm πλάτος - μπροστά από την ora serrata)
3,5 mm από το ΣΚΟ - χειρουργική θέση, ανάγγειος και μπροστά από τον αμφ/δή
ΣΤΟΙΒΑΔΕΣ ΑΜΦ/ΔΟΥΣ
ΜΕΛΑΓΧΡΟΥΝ ΕΠΙΘΗΛΙΟ
Μία στοιβάδα εξαγωνικών κυλινδρικών κυττάρων πάνω στη μ.Bruch (βασική μεμβράνη), δεν παρουσιάζουν μίτωση.
Βάση: εξαγωνική με πολλές αναδιπλώσεις της βασικής μεμβράνης ΜΕ (για την ανταλλαγή ουσιών)
Κορυφή : λάχνες, που περιβάλλουν τα έξω τμήματα ραβδίων και κωνίων
Κοντές λάχνες, περιβάλλουν τα ραβδία , που είναι πολύ μακρυά και φθάνουν μέχρι το ΜΕ
Μακρυές λάχνες, περιβάλλουν τα κωνία που είναι πιό κοντά και δε φθάνουν μέχρι το ΜΕ
Κοκκία μελανίνης μέσα στα κύτταρα ΜΕ και στις λάχνες .
Σημασία λαχνών : 1.έρχονται σε άμεση επαφή με τους φωτουποδοχείς -συμβάλλουν στη διατήρηση της επαφής ΜΕ και νευροεπιθηλίου
2.στην κορυφή των λαχνών βρίσκεται η αντλία Να+
Πλάγιες επιφάνειες : στερεές συνδέσεις σαν στεφάνη γύρω από κάθε κυλινδρικό κύτταρο με zonula occludens και z.adherence μεταξύ κυττάρων ΜΕ (terminal bars)
Λειτουργικός δεσμός - δεν επιτρέπει την ανεξέλεκτη είσοδο ουσιών στον αμφ/δή (έξω τμήμα αιματοαμφ/κού φραγμού- αποτελείται από τα zonula occludens
Οργανίδια : πυρήνας προς τη βάση - μιτοχόνδρια (ΑΤΡ) – ενδοπλ.δίκτυο (μεγάλος μεταβολισμός) – κοκκία μελανίνης στν περιφάρεια – σ.Golgi - κοκκία λιποφουσκίνης όχι σκοτεινόχρωμα, από τη φαγοκυττάρωση των δίσκων, υπολλείματα από γήρανση κυττάρων.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΜΕ
Βιοχημικές, μεταβολικές, λειτουργικές, οπτικές.
1.Εξω αιματοαμφ/κός φραγμός για την είσοδο ουσιών στον αμφ/δή
2.Αντλία Να+ στην κορυφή των λαχνών - διατήρηση στεγνού υπαμ/κού χώρου (ανταλλαγή ιόντων, αντλεί ενεργητικά Να+ και Η2Ο)
3. Παραγωγή βλεννοπολυσακχαριτών : μεταξύ ΜΕ και φωτοκυττάρων (κλινικά υπαμφ/κός χώρος = interphotoreceptor matrix)
4.Φαγοκυττάρωση δίσκων μέσω υδρολυτικών ενζύμων (φαγοσώματα ΜΕ)
5.Συμβάλλει στο μεταβολισμό, σύνθεση, ισομερίωση και μεταφορά της βιταμίνης Α
6.Περιέχει ένζυμα για τη σύνθεση των κοκκίων μελανίνης
7.Περιορίζει τη διάχυση του φωτός που προσπίπτει
8.Μεταφέρει στα χοριοτριχοειδή τη θερμοτητα απο τη φωτεινή ενέργεια που έρχεται στο μάτι
ΣΤΟΙΒΑΔΑ ΦΩΤΟΥΠΟΔΟΧΕΩΝ
Μόνο έξω τμήμα και έσω τμήμα αυτών
Ραβδία : 110-125 εκατ.(600-1000) δίσκοι - σχήμα ραβδίου
Κωνία : 6,5 εκατ. - σχήμα κωνικό
· Εξω τμήμα δίσκοι, όπου υπάρχει η ροδοψίνη-οψίνες
· Συνδετικός κροσσός (cilium) 9 μικροσωληνάρια. Μεγάλη αντοχή,δεν εκφυλίζεται (δια μέσου αυτών διέρχονται ουσίες για παραγωγή δίσκων)
· Εσω τμήμα ελιψοειδές (μιτοχόνδρια : παραγωγή ΑΤΡ)
Μυοειδές (ριβωσώματα,σ.Golgi : παραγωγή δίσκων)
Σε χρόνια αποκόλληση αμφ/δούς - εκφύλιση έσω και έξω τμήματος. Οχι εκφύλιση cilium - μικρή παραγωγή δίσκων και αντίληψη φωτός ακόμα και σε χρόνια αποκ/ση αμφ/δούς
Δίσκοι Κωνία = αναδιπλώσεις πλασματικής μεμβράνης του κωνίου
Ραβδία = δίσκοι ελεύθεροι από την πλασματική μεμβράνη – δεν εγκολπούται
ΕΞΩ ΑΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ
Δεν είναι πραγματική μεμβράνη. Οπτικό φαινόμενο, από τις συνδέσεις μεταξύ κυττάρων Μüller και φωτοκυττάρων κατά σειρά.
ΕΞΩ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΣΤΟΙΒΑΔΑ
Πυρήνες κωνίων (κοντά στην έσω αφοριστική) και ραβδίων (προς τα μέσα).
Δεν παρουσιάζουν μίτωση-Οχι παραγωγή DNA, μόνο RNA-t και RNA-m : παραγωγή απαραίτητων ουσιών.
ΕΞΩ ΔΙΚΤΥΩΤΗ ΣΤΟΙΒΑΔΑ (HENLE)
Σύνδεση δενδριτών φωτουποδοχέων, διπόλων και οριζοντίων.
Οι νευράξονες των φωτουποδοχέων περιβάλλονται από κύτταρα Μüller.
Διαφορετική διαμόρφωση ποδός ραβδίου – κωνίου : και τα δύο παρουσιάζουν εγκολπώσεις,όπου εισέρχονται οι δενδρίτες των διπόλων κυττάρων. Επίσης συναπτικά κυστίδια με ακετυλχολίνη.
Οι νευράξονες περιέχουν άφθονα μικροσωληνάρια σε σχέση με το έσω τμήμα των φωτοκυττάρων : Περνούν ουσίες απαραίτητες για τις συνδέσεις
ΕΣΩ ΑΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ
Είναι οπτικό φαινόμενο. Θέση διασύνδεσης. Μέχρι εδώ έρχονται τα αγγεία του αμφ/δούς.
ΕΣΩ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΣΤΟΙΒΑΔΑ
Πυρήνες : διπόλων, αμακρίνης, οριζοντίων και κυττάρων Μüller.
Δίπολα : πολλές μορφές αναλόγως των συνάψεων
-Μικρά (midget) : συνδέουν ένα κωνίο με ένα γαγγλιακό
-Διάχυτα, επίπεδα : συνδέουν πολλά κωνία με πολά γαγγλιακά
Οριζόντια : ευόδωση κάθετης ματάδοσης ερεθίσματος κατά μήκος του αμφ/δούς πλάγιες διασυνδέσεις
Αμακρίνης : δρούν κάπως ανασταλτικά, δεν έχουν νευράξονες
ΕΣΩ ΔΙΚΤΥΩΤΗ ΣΤΟΙΒΑΔΑ
Διασυνδέσεις μεταξύ των προεκτάσεων γαγγλιακών, διπόλων, οριζοντίων, κυττάρων αμακρίνης.
ΣΤΟΙΒΑΔΑ ΓΑΓΓΛΙΑΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ
Πυρήνες γαγγλιακών κυτάρων – τρείς μορφές :
Χ : περισσότερο συνδεδεμένα με ραβδία
Ψ : περισσότερο συνδεδεμένα με κωνία
3ο είδος : υπεύθυνα για το κορικ αντανακλαστικό μόνο (δεν δίνουν ίνες για να φθάσουν μέχρι το φλοιό)
2ος νευρών : 1.200.000 κύτταρα
α. Νάνοι ή μονοσυναπτικά (ένα δίπολο με ένα κωνίο)
β. Μεγάλα πολυσυναπτικά, διάχυτα (πολλά δίπολα και αμακρινικά)
ΣΤΟΙΒΑΔΑ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΙΝΩΝ
Νευράξονες των γαγγλιακών κυττάρων : αμμύελες νευρικες ίνες, αποκτούν έλυτρο μυελίνης όταν εξέρχονται από το ΟΝ, μετά το ηθμοειδές πέταλο.
Δαθέτουν μικροσωληνάρια, μέσα στα οποία κινούνται οι πρωτείνες, υπεύθυνες για την αξοπλασμική ροή : Ταχεία φάση = κίνηση πρωτεινών, που έχουν σχέση με τη μετάδοση ερεθίσματος
Βραδεία φάση = κίνηση πρωτεινών υψηλού μοριακού βάρους, υπεύθυνων για τη διατήρηση της υφής γαγγλιακού κυττάρου και νευρικών ινών.
ΕΣΩ ΑΦΟΡΙΣΤΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ
Από τα κύτταρα Müller. Πραγματική μεμβράνη: terminations που καλύπτονται με βασική μεμβράνη.
Σε άλλες θέσεις πολύ λεπτή, σε άλλες πολύ παχεία.
Μετά από ισχαιμία αμφ/δούς - ρήξη έσω αφοριστικής - κύτταρα αστρογλοίας υπερπλάσσονται - PVR - ινοκυτταρικές μεμβράνες, PDR
ΕΡΙΣΤΙΚΑ-ΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Κύτταρα Müller, αστροκύτταρα, ολιγοδενδροκύτταρα - γλοία, περιαγγειακά γλοιακά κύτταρα, μικρογλοιακά.
ΚΥΤΤΑΡΑ MULLER
Εκτείνονται από έξω έως έσω αφοριστική μεμβράνη. Νευρογλοιακά κύτταρα, εριστικά.
Περιβάλλουν άλα τα νευρκά κύτταρα και τα απομονώνουν. Γεμίζουν τα κενά ανάμεσα στους νευρώνες.
Στο άκρο προς την έσω αφ. Χαρακτηριστική παρουσία ινιδίων πρωτείνης (που είναι πολύ αυξημένη σε βαριά μορφή αποκ/σης)
Στο έξω άκρο προς το ΜΕ, συμβάλλουν με τις συνδέσεις τους με τα ραβδία και κωνία στο οπτικό φαινόμενο της έξω αφοριστικής. Εδώ υπάρχουν μικρολάχνες, όμοιες ιστολογικά αλλά όχι λειτουργικά με αυτές του ΜΕ, που προβάλλουν μεταξύ των έσω τμημάτων κωνίων και ραβδίων.
Δεν είναι μόνο στηρικτικά κύτταρα. Μέσω ουσιών που παράγουν, συμβάλλουν στη λειτουργία της όρασης (all-trans : 11-cis, μέσω ενζύμου που υπάρχει στα κύτταρα Müller), στις αντλίες Κ-Να στα νευρογενή κύτταρα αμφ/δούς και στη δημιουργία νευρομεταβιβαστικών ουσιών του αμφ/δούς. Αποτοξινώνουν, μεταβολίζουν το γλουταμικό.
ΑΣΤΡΟΚΥΤΤΑΡΑ
Εριστικά κύτταρα. Περιβάλλουν τα αγγεία το αμφ/δούς, έχουν ινίδα.
ΩΧΡΑ
Οπίσθος πόλος : μεταξύ των αγγειακών τόξων - Περιφέρεια αμφ/δούς
Ωχρά (macula lutea) : 4,5 mm διαμετρος - 3 χιλ. κροταφικά του ΟΝ
Κεντρικό βοθρίο (fovea centralis) : εμβύθυνση στο κέντρο της ωχράς - 1,5 mm διάμετρος
Βοθρίδιο (foveola) : το έδαφος της εμβύθυνσης – Clivus: τα πλάγια της εμβύθυνσης
FAZ (Foveal Avascular Free Zone) 500 μ.
Κεντρικό βοθρίο : η υψηλότερη συγκέντρωση κωνίων στο κεντρικό βοθρίο (147.000/mm2) και λεπτή έσω αφοριστική μεμβράνη. Δεν υπάρχουν γαγγλιακά κύτταρα ούτε άλλες στοιβάδες. Στην ωχρά τα κωνία είναι επιμηκυσμένα, μοιάζουν με ραβδία στο σχήμα
Κυκλικά της ωχράς (clivus) : πολλές στοιβάδες γαγγλιακών μικρότερων κυττάρων. Απ’τη συσσώρευση γαγγλιακών κυττάρων φαίνεται η φωτεινή άλως, που βλέπουμε στην οφθαλμοσκόπηση
Στον υπόλοιπο αμφ/δή : μία στοιβάδα γαγγλιακών κυττάρων
Ora serrata
Το δαντελωτό πρόσθιο όριο του νευροαμφ/δούς
Ιδίως αμφ/δής μεταπίπτει σε μη χρωστικό επιθήλιο ακτινωτού σώματος
ΜΕ σε χρωστικό επιθήλιο ακτινωτού ώματος
ΑΓΓΕΙΩΣΗ ΑΜΦ/ΔΟΥΣ
Εσω καρωτίδα - οφθαλμική αρτηρία - κεντρική αρτηρία αμφ/δούς (αρτηριόλια - τριχοειδή)
Το αγγειακό σύστημα αμφ/δούς έρχεται έχρι την έσω αφοριστική μεμβράνη.
Τρία επίπεδα 1. Κυρίως αρτηριολίων : νευρική στοιβάδα, κοντά στη λεπτή έσω αφ.μεμβράνη
2. α΄ επίπεδο τριχοειδών στην έσω δικτυωτή
3. β΄επίπεδο τριχοειδών στην έξω δικτυωτή, μέχρι την έσω αφ.μεμβράνη
Τοιχώματα αρτηριολίων : ενδοθηλιακά κύτταρα, περικύτταρα και λείες μυικές ίνες.
Τριχοειδές : ενδοθηλιακό κύτταρο, επιμήκης πυρήνας - περικύτταρο, στρογγυλός πυρήνας : περιβάλλονται από κοινή βασική μεμβράνη
Περιέχουν συσταλτές πρωτείνες : σύσπαση αγγείων
Αρτηριοφλεβώδεις διασταυρώσεις : κοινό έλυτρο
Διάμετρος αυλού μεγάλου αγγείου : 250-300 μ.
ΕΣΩ ΑΙΜΑΤΟΑΜΦ/ΚΟΣ ΦΡΑΓΜΟΣ : τα ενδοθηλιακά κύτταρα (terminal bars μεταξύ αυτών) των τριχοειδών αμφ/δούς (χωρίς θυρίδες - non fenestrated)
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΜΦ/ΔΟΥΣ
Ο αμφιβληστροειδής είναι προέκταση του εγκεφάλου.
Γίνεται κάθετη μετάδοση φωτός - ερεθίσματος δια μέσου των φωτοκυττάρων
Ευόδωση ή αναστολή ερεθίσματος
«Λειτουργική στεφάνη» από τα οριζόνια,δίπολα, αμακρίνης, δημιουργείται γύρω από την κάθετη μετάδοση ερεθίσματος, που περιορίζει τη μετάδοση ερεθίσματος προς τα πλάγια, κι έτσι αυξάνεται η ευαισθησία των φωτοκυττάρων. Λεπτομέρειες και σήματα δεν φεύγουν προς την περιφέρεια, αλλά ακολουθούν την κάθετη μετάδοση.
Ηλεκτρικό φαινόμενο
Στο σκοτάδι : Αύξηση cGMP - άνοιγμα καναλιών Να+ - κίνηση ρεύματος Να+ πιό μεγάλη (από εξωκυττάριο χώρο - έξω τμήμα φωτουποδοχέων) - εκπόλωση -
απελευθέρωση νευροδιαβιβαστή στη σύναψη
Στο φως : Ελάττωση cGMP - κλείσιμο καναλιών Να+ - ελάττωση κίνησης ιόντων Να+ στα έξω τμήματα φωτοκυττάρων - υπερπόλωση κυττάρων - μείωση νευροδιαβιβαστή στη σύναψη
Η ισομερίωση 11-cis σε all-trans και ο ερεθισμός της ροδοψίνης - καταλύει την πρωτείνη G-transducin, η οποία όταν ενεργοποιηθεί - ενεργοποιεί το cGMP
Βιοχημική διεργασία
Στους δίσκους των φωτουποδοχέων υπάρχει πρωτείνη, που αντιδρά στο φώς : ροδοψίνη στα ραβδία και οψίνες στα κωνία .
Υπάσρχουν τέσσερις τάξεις οπτικών χρωστικών :
Μία στα ραβδία : ροδοψίνη
Τρείς στα κωνία - οψίνες : κόκκινο (570 nm)
πράσινο (540 nm)
μπλέ (440 nm)
Οψίνη + 11-cis ρετιναλδεύδη = φωτοευαίσθητη χρωστική
Χωρίς το φωτοευαίσθητο χρωμόφορο, η οψίνη είναι αναίσθητη στο φως, δεν αντιδρά
Χρωμόφορο και για τις 4 είναι η 11-cis ρετιναλδεύδη (αλδεύδη βιταμίνης Α) -ευθειάζεται παράλληλα με το επίπεδο της διλιπιδικής μεμβράνης των φωτοκυττάρων και έτσι είναι κάθετα στη μετάδοση του φωτεινού ερεθίσματος (κάθετη μετάδοση)
Ελλειψη μιάς ή περισσοτέρων χρωστικών των κωνίων, λόγω μεταλλάξεων -δυσχρωματοψίες
Το φωτόνιο - διεγείρει την οψίνη + 11-cis = ισομερίζεται σε all-trans (στα έξω τμήματα φωτουποδοχέων) = ισομερίωση ξανά σε 11-cis στο Μελάγχρουν Επιθήλιο (ΜΕ) του αμφ/δούς.
Η all-trans πρέπει να ξαναγίνει 11-cis στο ΜΕ, δια μέσου ενζύμου, που υπάρχει στα κύτταρα ΜΕ και κ. Müller. Στα κύτταρα ΜΕ δημιουργείται η βιταμίνη Α , που μεταφέρεται στον εξωκυττάριο χώρο του ΜΕ, όπου συνδέεται με ειδική πρωτείνη (αν ήταν ελεύθερη θα ήταν τοξική για τις μεμβράνες) και εισέρχεται στο έξω τμήμα φωτοκυττάρων για να δημιουργηθούν οι δίσκοι.
Οι παλιές μεμβράνες φαγοκυτταρώνονται από τα κύτταρα ΜΕ - ανακύκλωση ραβδίων κάθε 9-13 ημέρες
Ραβδία : αποδομούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν δεν είναι πολύ ενεργά
Κωνία : φαγοκυτταρώνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν δεν είναι πολύ ενεργά
GABA = κύριος ανασταλτικός νευρομεταβιβαστής στον εγκέφαλο και αμφ/δή (στα αμακρινικά κύταρα)
Glutamate = κύριος ερεθιστικός μεταβιβαστής αμφ/δούς (μεταβολίζεται στα κ.Müller )
Ακετυλχολίνη, ντοπαμίνη, νορεπινεφρίνη
ΑΤΡ παράγεται με γλυκόλυση - κύκλο Crebs – κύκλο των μονοφωσφωρικών εξοζών
ΟΦΘΑΛΜΟΚΙΝΗΤΙΚΟΙ ΜΥΕΣ
ΕΚΦΥΣΗ ΚΑΤΑΦΥΣΗ
Εσω ορθός : δακτύλιος του Zinn 5,5 χιλ. από το ΣΚΟ
Κάτω ορθός : δακτύλιος του Zinn 6,5 χιλ.
Εξω ορθός : δακτύλιος του Zinn 6,9 χιλ.
Ανω ορθός : δακτύλιος του Zinn 7,7 χιλ.
Ανω λοξός : ελάσσων πτέρυγα σφηνοειδούς - πίσω άνω κροταφικό 4/μόριο
Κάτω λοξός : ρηχό εντύπωμα προσθίου τμήματος - πίσω κάτω κροταφικό 4/μόριο
εδάφους κόγχου,κοντά στο δακρ.βόθρο
ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΥΩΝ
Εσω ορθός : προσαγωγή
Εξω ορθός : απαγωγή
Ανω ορθός : άνω στροφή – αυξάνεται κατά την απαγωγή
έσω κυκλοστροφή – αυξάνεται κατά την προσαγωγή
προσαγωγή – αυξάνεται κατά την προσαγωγή
Κάτω ορθός : κάτω στροφή – αυξάνεται κατά την απαγωγή
έξω κυκλοστροφή – αυξάνεται κατά την προσαγωγή
προσαγωγή – αυξάνεται κατά την προσαγωγή
Ανω λοξός : κάτω στροφή – αυξάνεται κατά την προσαγωγή
έσω κυκλοστροφή – αυξάνεται κατά την απαγωγή
απαγωγή – αυξάνεται κατά την απαγωγή και κάτω στροφή
Κάτω λοξός : άνω στροφή – αυξάνεται κατά την προσαγωγή
έξω κυκλοστροφή – αυξάνεται κατά την απαγωγή
απαγωγή – αυξάνεται κατά την απαγωγή και την άνω στροφή
Προσαγωγοί : έσω ορθός – κάθετοι ορθοί
Απαγωγοί : έξω ορθός – λοξοί
Κάτω στροφείς : κάτω ορθός- άνω λοξός
Ανω στροφείς : άνω ορθός – κάτω λοξός
Εσω κυκλοστροφείς : άνω ορθός – άνω λοξός
Εξω κυκλοστροφείς : κάτω ορθός – κάτω λοξός
ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ
ΝΕΥΡΟΕΞΩΔΕΡΜΑ
Αμφ/δής – ΜΕ -ίνες ΟΝ – γλοία - λείοι μύες ίριδας - υαλοειδές
Ακτινωτό επιθήλιο - χρωστικό επιθήλιο ίριδας
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟ ΕΞΩΔΕΡΜΑ
Επιθήλιο επιπεφυκότα , κερατοειδούς – φακός – δακρ.αδένας – ταρσικοί αδένες - βλέφαρα
ΜΕΣΟΔΕΡΜΑ
Ινες εξοφθάλμιωμ μυών – ενδοθήλιο αγγείων – υαλοειδές – κροταφικό τμήμα σκληρού
ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΚΡΟΛΟΦΙΑ (Cranial neural crest cells)
Στρώμα κερατοειδούς, ΔΜ, μ.Βowman, - σκληρός – χοριοειδής – ίριδα –TR –ακτινωτός μύς
Εξωφθάλμιοι μύες (έλυτρα, τένοντες) – μέρος του υαλοειδούς
Κύτταρα πρ.θαλάμου – ταρσός – οστά κόγχου
ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ ΑΜΦ/ΔΟΥΣ
Προέρχεται από νευροεξόδερμα.
2ος εμβρυικός μήνας οπτικό πεδίο - μίσχος - οπτικό κυστίδιο - εγκόλπωση
Πρωτογενές οφθαλμκό κυπέλιο - έξω στοιβάδα - ΜΕ
- έσω στοιβάδα - στοιβάδες νευροαμ/δούς
Εγκόλπωση στο μίσχο, συγχρόνως με την εγκόλπωση του οφθ.κυστιδίου, από όπου εισέρχονται η αρτηρία αμφ/δούς και το σύστημα της υαλοειδικης αρτηρίας.
Συμβαίνει αναστροφή των δύο στοιβάδων κατά την εγκόλπωση, με αποτέλεσμα να έρθουν σε επαφή κορυφή με κορυφή τα κύτταρα του ΜΕ με τους φωτουποδοχείς.
ΜΕ : στο έμβρυο πολύστοιβο με μίτωση, στον ενήλικο μονόστοιβο χωρίς μίτωση.
2,5 : μηνών δύο στοιβάδες
4,5 : μηνών γαγγλιακά κύτταρα σε πολλές στοιβάδες και πυρήνες φωτοκυττάρων
5,5 : μηνών μία στοιβάδα γαγγλιακών και εμφανίζονται οι νευράξονες κωνίων και ραβδίων. Η έξω και έσω αφοριστική έχουν δημιουργηθεί πριν τη γέννηση.
Κατά τη γέννηση πλήρης ιστολογκή ανάπτυξη αμφ/δούς, η ωχρά όμως δεν έχει δημιουργηθεί πλήρως
9 μηνών : πολλά γαγγλιακά ύτταρα στην ωχρά - υπερυψωμένη περιοχή αντί εμβύθυνση
Αργότερα στους 4 μήνες της ζωής - μετατόπιση αυτών εκτός της περιοχής της ωχράς
Πριονωτή περιφάρεια δημιουργημένη από τον 6ο μήνα
Πρώτη καταβολή αγγειακού δικτύου κατά τον 4ο μήνα (υαλοειδική αρτηρία)
ΟΣΤΑ ΚΟΓΧΟΥ
7 : Ζυγωματικό – Υπερώιο – Σφηνοειδές – Μετωπιαίο – Ηθμοειδές – Δακρυϊκό - Ανω γνάθου
ΟΡΟΦΗ : μετωπιαίο – ελάσσων πτέρυγα σφηνοειδούς
ΡΙΝΙΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ : άνω γνάθος – δακρυϊκό – ηθμοειδές – σφηνοειδές
ΕΔΑΦΟΣ : άνω γνάθος – ζυγωματικό - υπερώϊο
ΚΡΟΤΑΦΙΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ (παχύτερο) : ζυγωματικό – μείζων πτέρυγα σφηνοειδούς
ΤΡΗΜΑΤΑ
Οπτικό τρήμα (4-10 χιλ) : οπτικό νεύρο-οφθ/κή αρτηρία – συμπαθητικά νεύρα
Κορυφή της οροφής του κόγχου,στην ελάσσονα πτέρυγα σφηνοειδούς
Υπερκόγχιο σχίσμα : μέσα από το δακτύλιο του Zinn : κ.κινητικό – απαγωγό - ρινοδακρυϊκό
έξω από το δακτύλιο του Zinn : τροχιλιακό – δακρυϊκό - μετωπιαίο (V1)
άνω οφθ/κή φλέβα
Μεταξύ οροφής και κροταφικού τοιχώματος
Υποκόγχιο σχίσμα : V2 (υποκόγχιο ν.) – υποκόγχια αρτηρία – ζυγωματκό ν.
κάτω οφθ/κή φλέβα
Κροταφικό τοίχωμα, μεταξύ μείζονος πτέρυγας σφηνοειδούς και άνω γνάθου
ΟΠΤΙΚΟ ΝΕΥΡΟ
3 mm ρινικά της ωχράς και ελαφρώς άνω του οπισθίου πόλου του βολβού
Μετά το ηθμοειδές πέταλο οι νευρικές ίνες αποκτούν έλυτρο μυελίνης, από ολιγοδενδροκύτταρα.
1.200.000 νευράξονες : 90% μικρής διαμέτρου 1 μm από τα midget γαγγλιακά κύτταρα, που συνδέονται με τα κωνία – οι μεγαλύτεροι άξονες διαμέτρου 2-10 μm συνδέονται με τα ραβδία του περιφερικού αμφ/δή
Πλήρης έλλειψη φωτοκυττάρων στον οπτικό δίσκο = blind spot στα οπτικά πεδία
ΟΠΤΙΚΟ ΧΙΑΣΜΑ
Χιασμός των ρινικών νευρικών ινών – κροταφικές αχίαστες
ΣΧΕΣΕΙΣ
Μπροστά : πρόσθιες εγκεφαλικές αρτηρίες και πρόσθια αναστομωτική αρτηρία
Πίσω : φαιό φύμα υποθαλάμου
Πλάγια : έσω καρωτίδα, διάτρητη ουσία
Πάνω : πρόσθιο τοίχωμα εδάφους της τρίτης κοιλίας
Κάτω : υπόφυση
ΕΞΑΓΩΝΟ ΤΟΥ WILLIS
Αρτηριακός κύκλος εγκεφάλου
Πρόσθιες εγκεφαλικές αρτηρίες- πρόσθια αναστομωτική αρτηρία - οπίσθιες αναστομωτικές- οπίσθια εγκεφαλική (από τη βασική αρτηρία)
ΝΕΥΡΩΣΗ
ΑΚΤΙΝΩΤΟ ΓΑΓΓΛΙΟ
Μεταξύ έσω πλευράς έξω ορθού μυός και οπτικού νεύρου κοντά στην κορυφή του κόγχου,
1,5 εκ. πίσω από το βολβό
Ρίζες : 1.παρασυμπαθητική προγαγγλιακή (πυρήνας Edinger-Westphal ΙΙΙ ν.)
2.παρασυμπαθητική μεταγαγγλιακή : ακτινωτός μυς - σφιγκτήρας ίριδος (σύναψη)
3.συμπαθητική μεταγαγγλιακή (άνω αυχ.γάγγλιο μέσω καρωτιδικού πλέγματος) : αγγεία
χοριοειδούς (χωρίς σύναψη)
4.αισθητική (βραχέα ακτινοειδή –nasociliary V1) : βολβός (χωρίς σύναψη)
Κλάδοι ακτ.γαγγλίου : 6-20 βραχέα ακτινοειδή νεύρα
ΤΡΙΔΥΜΟ ΝΕΥΡΟ
Αισθητική ρίζα
Οφθαλμικό ν. (V1) : α) Δακρυϊκό : έξω βλεφαρικός κλάδος -δακρ.αδένας
β) Μετωπιαίο : υπερκόγχιο - υπερτροχίλιο
γ) Οφθαλμορινικό (nasociliary) : 2 μακρά ακτινοειδή ν. -αισθητική ρίζα
ακτ.γαγγλίου-υποτροχίλιο ν.-οπίσθιο ηθμοειδικό ν.
Ανω γναθικό ν. (V2) : υποκόγχιο
Κάτω γναθικό ν. (V3)
ΟΦΘΑΛΜΟΚΙΝΗΤΙΚΟΙ ΜΥΕΣ
Εξω ορθός : απαγωγό ν. (VI)
Ανω λοξός : τροχιλιακό ν. (IV)
Ανω ορθός – Ανελκτήρας : άνω κλάδος κοινού κινητικού ν.(ΙΙΙ)
Εσω ορθός - Κάτω ορθός : κάτω κλάδος κοινού κινητικού ν.(ΙΙΙ)
Κάτω λοξός : κάτω κλάδος κοινού κινητικού ν.(ΙΙΙ)
ΒΛΕΦΑΡΑ
Ανελκτήρας : άνω κλάδος κοινού κινητικού ν. (ΙΙΙ)
Σφιγκτήρας : προσωπικό ν.(VII)
Μυς Muller : συμπαθητικό (μεταγαγγλιακές ίνες από το άνω αυχενικό γάγγλιο)
Αισθητική νεύρωση V1 : άνω βλέφαρο και μικρό έξω τμήμα κάτω βλεφάρου
V2 : (υποκόγχιο) έσω τμήμα κάτω βλεφάρου
ΔΑΚΡΥΙΚΟΣ ΑΔΕΝΑΣ
1.Εκκριτική νεύρωση (παρασυμπαθητική)
Ρινοδακρυικός πυρήνας του προσωπικού ν.(VII) : γονατώδες γάγγλιο : σφηνουπερώϊο γάγγλιο
(σύναψη) - (μεταγαγγλιακές ίνες) δακρυϊκό ν. (V1) - δ.αδένας
2.Αγγειοκινητική (συμπαθητική)
Υποθάλαμος - άνω αυχενικό γάγγλιο -δακρ.νεύρο (εν τω βάθει λιθοειδές) - δακρυικός αδένας
3.Αισθητική
Δακρυϊκό και ζυγωματικό ν. - αντανακλαστική παραγωγή (κεντρομόλος οδός)
ΕΠΙΠΕΦΥΚΟΤΑΣ
Βολβικός : συμπαθητική νεύρωση, μακρά ακτινοειδή νεύρα (από το nasociliary V1)
Βλεφαρικός : Ανω : έσω τμήμα - μετωπιαίο V1
+κόλπωμα έξω τμήμα - δακρυικό V1
Βλεφαρικός : Κάτω: έξω τμήμα - δακρυικό V1
έσω τμήμα - υποκόγχιο V2
Επιπεφυκότας στο ΣΚΟ -μακρά ακτινοειδή νεύρα (V1)
ΣΚΛΗΡΟΣ
Πρόσθιος : 2 μακρά ακτινοειδή
Οπίσθιος : βραχέα ακτινοειδή
ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΗΣ
Αισθητική νεύρωση
Οφθαλμικό ν.(V1) :γασσέριο γάγγλιο - ακτινωτό γάγγλιο - μακρά ακτινοειδή ν. - αnnular πλέγμα στον υπερχοριοειδή χώρο ΣΚΟ (χωρίς έλυτρο) - υποεπιθηλιακό πλέγμα (κάτω από μ.Bowman)
- ενδοεπιθηλιακό πλέγμα
Χωρίς μυελίνη μέσα στον κερατοειδή - αποκτούν έλυτρο στο ΣΚΟ
ΙΡΙΔΑ
Σφιγκτήρας : Παρασυμπαθητική νεύρωση (κ.κινητικό ν. - ακτινωτό γάγγλιο - βραχέα ακτινοειδή)
Διαστολέας : Συμπαθητική νεύρωση (μακρά ακτινοειδή ν.)
ΑΚΤΙΝΩΤΟΣ ΜΥΣ
Παρασυμπαθητική νεύρωση
κ.κινητικό - ακτινωτό γάγγλιο-βραχέα ακτινοειδή ν.
ΔΙΗΘΗΤΙΚΟΣ ΗΘΜΟΣ
Συμπαθητικό - V1
ΧΟΡΙΟΕΙΔΗΣ
Συμπαθητική νεύρωση (περνούν από το ακτ.γάγγλιο χωρίς σύναψη) διαμέσου βραχέων ακτινοειδών ν.
- πλέγμα στα αρτηριόλια
Μακρά ακτινοειδή ν.(από οφθαλμορινικό V1) : αισθητικές και συμπαθητικές ίνες
Συμπαθητικό : ισχυρή αγγειοσύσπαση
ΑΓΓΕΙΩΣΗ
ΚΛΑΔΟΙ ΟΦΘΑΛΜΙΚΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ
Οφθαλμική αρτηρία : 1ος κλάδος ενδοκρανιακής μοίρας έσω καρωτίδας
1.Κεντρική αρτηρία αμφ/δούς
2.Δακρυϊκή
3.Μυϊκοί κλάδοι (7πρόσθιες ακτινοειδείς)
4.Οπίσθιες ακτινοειδείς : μακρές και βραχείες
5.Υπερκόγχιος
6.Ηθμοειδής : πρόσθια και οπίσθια
7.Μηνιγγικός κλάδος
8.Εσω βλεφαρικές : άνω και κάτω
9.Υπερτροχίλιος
10.Ραχιαία της ρινός
ΟΦΘΑΛΜΟΚΙΝΗΤΙΚΟΙ ΜΥΕΣ
Εξω μυϊκοί κλάδοι εκ της οφθ/κής αρτηρίας : έξω ορθός-άνω ορθός-άνω λοξός-ανελκτήρας
Εσω μυϊκοί κλάδοι : κάτω ορθός-έσω ορθός-κάτω λοξός
7 πρόσθιες ακτινοειδείς : έσω ορθός – άνω ορθός –κάτω ορθός : από 2 πρόσθιες ακτινοειδείς
από τους μυϊκούς κλάδους : έξω ορθός : 1
ΒΛΕΦΑΡΑ
Δακρυϊκή αρτηρία : έξω βλεφαρικοί κλάδοι : επιχείλια και περιφερικά
Ραχιαία της ρινός : έσω βλεφαρικοί κλάδοι : αγγειακά τόξα
Αυτά αναστομώνονται με υποκάγχια, εγκάρσια προσωπική και γωνιαία αρτηρία από την έξω καρωτίδα
ΕΠΙΠΕΦΥΚΟΤΑΣ
Βλεφαρικός : περιφερικά & επιχείλια τόξα
Βολβικός και κολπώματα : περιφερικά τόξα
Περιφερικός βολβικός : οπίσθιοι κλάδοι επιπεφυκότα (από περιφερικά τόξα) : αναστόμωση
Στο ΣΚΟ : πρόσθιοι κλάδοι επιπεφυκότα (από τις 7 πρόσθιες ακτινοειδείς)
: επιπολής πλέγμα επιπεφυκότα (ένεση σε φλεγμονές κερατοειδούς)
εν τω βάθει επισκληρικό πλέγμα (ένεση σε ιριδοκυκλίτιδα, ΓΚΓ)
ΣΚΛΗΡΟΣ
Πρόσθιος, μπροστά από καταφύσεις ορθών μυών : 7 πρόσθιες ακτινοειδείς (επισκληρικό πλέγμα)
Οπίσθιος, πίσω από καταφύσεις ορθών μυών : 2 μακρές και 10-20 βραχείες οπίσθιες ακτινοειδείς
ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΗΣ
ΣΚΟ : πρόσθιοι κλάδοι επιπεφυκότα (από τις 7 πρόσθιες ακτινοειδείς)
ΙΡΙΔΑ
Μείζων αρτηριακός κύκλος (στρώμα) : 7 πρόσθιες ακτινοειδείς + 2 μακρές οπίσθιες ακτινοειδείς
Στο κολλααρέτο αναστομώνονται : ελλάσων ελλιπής αρτ.κύκλος ίριδας
ΑΚΤΙΝΩΤΟ ΣΩΜΑ
Μείζων αρτηριακός κύκλος ίριδας
ΧΟΡΙΟΕΙΔΗΣ
Πρόσθιος χοριοειδής : 2 μακρές οπίσθιες ακτινοειδείς
Οπίσθιος, μέχρι τον ισημερινό : 10-20 βραχείες οπίσθιες ακτινοειδείς
Πρόσθια χοριοτριχοειδή : 7 πρόσθιες ακτινοειδείς
ΑΜΦ/ΔΗΣ
ΜΕ + έξω ½ αμφ/δούς (φωτουποδοχείς + έξω πυρηνική) : χοριοτριχοειδή
Εσω αμφ/δής (μέχρι τη μέση αφοριστική μεμβράνη) : κεντρική αρτηρία αμφ/δούς
ΟΠΤΙΚΟ ΝΕΥΡΟ
Ενδοβόλβια μοίρα (1mm) : βραχείες οπίσθιες ακτινοειδείς (αναστομωτικός κύκλος Haller-Zinn)
Ενδοκογχική μοίρα (25mm) : αγγεία χοριοειδούς μήνιγγας (pial plexus) από οφθ/κή αρτηρία
και λίγοι κλάδοι από κεντρική αρτηρία αμφ/δούς
Ενδοτρηματική μοίρα (5mm) : αραχνοειδές πλέγμα (από κλάδους έσω καρωτίδας)
Ενδοκρανιακή μοίρα (10mm) : αραχνοειδές πλέγμα (από κλάδους έσω καρωτίδας)
ΟΠΤΙΚΟ ΧΙΑΣΜΑ
Αραχνοειδές πλέγμα (Pial plexus) από έσω καρωτίδα
ΟΠΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Αρτηρίες της χοριοειδούς μήνιγγας από : πρόσθια χοριοειδική – οπίσθια αναστομωτική
και κλάδοι μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας
ΕΞΩ ΓΟΝΑΤΩΔΗ ΣΩΜΑΤΑ
Πρόσθιος χοριοειδικός κλάδος από : μέση εγκεφαλική, από την καρωτίδα
Θαλαμογονατώδεις κλάδοι από : οπίσθια εγκεφαλική από τη βασική αρτηρία
ΟΠΤΙΚΕΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ
Πρόσθιο τμήμα : πρόσθιος χοριοειδικός κλάδος από έσω καρωτίδα
Οπίσθιο τμήμα : μέση εγκεφαλική και οπίσθια εγκεφαλική αρτηρία
ΟΠΤΙΚΟΣ ΦΛΟΙΟΣ
Οπίσθια ελκεφαλική αρτηρία
Μέση εγκεφαλική στο πρόσθιο άκρο της πληκτραίας σχισμής επίσης (κεντρική, ωχρική περιοχή)
ΦΛΕΒΕΣ
Κεντρική φλέβα αμφ/δούς
2 ή > άνω vortex φλέβες : άνω κογχική ή οφθ/κή φλέβα : σηραγγώδης κόλπος
πίσω από τον ισημερινό
2 ή > κάτω vortex φλέβες : κάτω οφθ/κή φλέβα
ΛΕΜΦΙΚΗ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΒΛΕΦΑΡΩΝ
Εξω 2/3 άνω βλεφάρου, έξω 1/3 κάτω βλεφάρου : προωτιαίοι λεμφαδένες
Εσω 1/3 άνω βλεφάρου, έσω 2/3 κάτω βλεφάρου : υπογνάθιοι λεμφαδένες
ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΣΥΖΥΓΙΕΣ
Ι.ΟΣΦΡΗΤΙΚΟ ΝΕΥΡΟ αισθητήριο
Εκφυτικός αισθητικός πυρήνας : οσφρητικά κύτταρα του οσφ.βλεννογόνου
Τελικός αισθητικός πυρήνας : οσφρητικός βολβός
Κέντρο οσφρήσεως : ρινικός εγκέφαλος (ιπποκάμπεια έλικα)
Διέλευση : τρήματα του τετρημένου πετάλου του ηθμοειδούς οστού
ΙΙ.ΟΠΤΙΚΟ ΝΕΥΡΟ αισθητήριο
Εκφυτικός αισθητικός πυρήνας : γαγγλιακά κύτταρα αμφ/δούς
Τελικός αισθητικός πυρήνας : έξω γονατώδες σώμα και πρόσθια διδύμια
Κέντρο οράσεως : τοιχώματα πληκτραίας σχισμής ινιακού λοβού
Διέλευση : οπτικό τρήμα
ΙΙΙ.ΚΟΙΝΟ ΚΙΝΗΤΙΚΟ ΝΕΥΡΟ κινητικό
Κινητικός πυρήνας : στο μέσο εγκέφαλο ισοϋψώς των προσθίων διδυμίων
Ανάδυση : παρά το έσω χείλος των σκελών του εγκεφάλου
Διέλευση : υπερκόγχιο σχίσμα
ΙV.ΤΡΟΧΙΛΙΑΚΟ ΝΕΥΡΟ κινητικό
Κινητικός πυρήνας : στο μέσο εγκέφαλο ισοϋψώς των οπισθίων διδυμίων
Ανάδυση : απ’τη ράχη του εγκεφάλου, εκατέρωθεν του χαλινού του πρ.μυέλινου ιστόυ
Διέλευση : υπερκόγχιο σχίσμα
V.ΤΡΙΔΥΜΟ ΝΕΥΡΟ μεικτό
Κινητικός πυρήνας : στην άνω μοίρα της γέφυρας
Εκφυτικός αισθητικός πυρήνας : μηνοειδές γάγγλιο (Gasser) του τριδύμου, στο εντύπωμα του Μeckel,
στην άνω επιφάνεια του λιθοειδούς οστού
Τελικός αισθ.πυρήνας και πυρήνας της νωτιαίας δεσμίδας τριδύμου : στη γέφυρα και προμήκη
Ανάδυση : στο όριο γέφυρας-μέσου εγκεφάλου, απ’τα πλάγια της πρόσθιας γεφυρικής αύλακας
Διέλευση : α΄κλάδος (οφθαλμικό) υπερκόγχιο σχίσμα - β΄κλάδος (άνω γναθικό) στρογγύλο τρήμα – γ΄κλάδος (κάτω γναθικό) ωοειδές τρήμα
VI.ΑΠΑΓΩΓΟ ΝΕΥΡΟ κινητικό
Κινητικός πυρήνας : στη ραχιαία μοίρα της γέφυρας (έσω γόνυ προσωπικού)
Ανάδυση : οπίσθια γεφυρική αύλακα
Διέλευση : υπερκόγχιο σχίσμα
VII.ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΝΕΥΡΟ μεικτό
Κινητικός πυρήνας : στη γέφυρα
Εκφυτικός αισθητικός πυρήνας : γονάτιο γάγλιο, στο έξω γόνυ του προσωπικού
Τελικός αισθ.πυρήνας : μονήρης δεσμίδα
Ανάδυση : πάνω απ’το υπερελαϊκό βοθρίο (ελαία-γέφυρα)
Διέλευση : είσοδος : έσω ακουστικός πόρος - έξοδος : βελονομαστοειδές τρήμα
VIII.ΣΤΑΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ αισθητήριο
A.ΚΟΧΛΙΑΚΟ ΝΕΥΡΟ
Εκφυτικός αισθ.πυρήνας : ελικοειδές γάγγλιο, στον ομώνυμο πόρο του οστέϊνου κοχλία
Τελικός αισθ.πυρήνας : κοιλιακός και ραχιαίος πυήνας στο όριο γέφυρας-προμήκους
B.ΑΙΘΟΥΣΑΙΟ ΝΕΥΡΟ
Εκφ.αισθ.πυρήνας : αιθουσαίο γάγγλιο του Scarpa στον πυθμένα του έσω ακουστικού πόρου
Τελικοί αισθητικοί πυρήνες : αιθουσαίοι πυρήνες γέφυρας-προμήκους
Ανάδυση στατικοακουστικού : υπερελαϊκό βοθρίο
Διέλευση : έσω ακουστικός πόρος
IX.ΓΛΩΣΣΟΦΑΡΥΓΓΙΚΟ μεικτό
Κινητικός πυρήνας : μεικτός ή κοιλιακός πυρήνας του προμήκους
Εκφ.αισθ. πυρήνας : σφαγιτιδικό γάγγλιο (στο σφαγ.τρήμα) και λιθοειδές γάγγλιο (στο λιθοειδές οστό)
Τελικός αισθ.πυρήνας : μονήρης δεσμίδα προμήκους
Ανάδυση : οπίσθια παρελαϊκή αύλακα
Διέλευση : οπίσθιο ρηγματώδες τρήμα
X.ΠΝΕΥΜΟΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟ μεικτό
Κινητικός πυρήνας : μεικτός ή κοιλιακός πυρήνας του προμήκους
Εκφ.αισθ.πυρήνας : σφαγιτιδικό γάγγλιο και οζώδες γάγγλιο, μπροστά απ’την εγκάρσια απόφυση του πρώτου αυχενικού σπονδύλου
Τελικός αισθητικός πυρήνας : μονήρης δεσμίδα προμήκους
Ανάδυση : οπίσθια παρελαική αύλακα
Διέλευση : οπίσθιο ρηγματώδες τρήμα
XI.ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ κινητικό
Κινητικός πυρήνας α)Προμηκικός : κοιλιακός ή μεικτός πυρήνας προμήκους
β)Νωτιαίος : πυρήνες πρόσθιων κεράτων Α1-Α4 νευροτομίων
Ανάδυση : οπίσθια παρελαϊκή αύλακα (προμήκης)
Διέλευση : οπίσθιο ρηγματώδες τρήμα ή σφαγιτιδικό τρήμα
XII.ΥΠΟΓΛΩΣΣΙΟ ΝΕΥΡΟ κινητικό
Κινητικός πυρήνας : στον προμήκη, αντίστοιχα προς τη λευκή πτέρυγα
Ανάδυση : πρόσθια παρελαϊκη αύλακα (προμήκης μυελός)
Διέλευση : υπογλώσσιος πόρος
Ο ΠΙΟ ΣΥΧΝΟΣ
Καλοήθης όγκος βλεφάρων : ακανθοκυτταρικό θήλωμα
Κακοήθης όγκος στον άνθρωπο : βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (90% κεφαλή – τράχηλος :
από αυτές 10% βλέφαρα)
Κακοήθης όγκος βλεφάρων : βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (90%)
Αιτία πρόπτωσης στους ενήλικες : θυρεοειδική οφθ/πάθεια
Αιτία πρόπτωσης στα παιδιά : κυτταρίτιδα κόγχου
Καλοήθης όγκος κόγχου στα παιδιά : τριχοειδικό αιμαγγείωμα
Πρωτοπαθής κακοήθης όγκος κόγχου στα παιδιά : ραβδομυοσάρκωμα
Καλοήθης όγκος κόγχου ενηλίκων : σηραγγώδες αιμαγγείωμα
Πρωτοπαθής ενδοφθάλμιος όγκος ενηλίκων : μελάνωμα χοριοειδούς
Πρωτοπαθής ενδοφθάλμιος όγκος παιδιών :ρετινοβλάστωμα
Επιθηλιακός όγκος δακρ.αδένα : καλοήθης από μικτά κύτταρα (πλειόμορφο αδένωμα)
Ογκος των κόλπων, που εισβάλλει στον κόγχο : καρκίνωμα άνω γνάθου
Πάρεση οφθαλμοκινητικού νεύρου : πάρεση απαγωγού
Ενδειξη για διαμπερή κερατοπλαστική : ψευδοφακική bullosa (παλιά λόγω ECCE)
Κληρονομική δυστροφία ωχράς : νόσος Stargardt
Περιφερική αλλοίωση αμφ/δούς,που σχετίζεται με αποκ/ση lattice (6-8% του πληθυσμού)
Θέση αμφ/δούς για ρωγμές : άνω κροταφικό 4/μόριο (60%)
Αιτία αποτυχίας εγχ.αποκόλλησης : PVR
Πρώτη αιτία τύφλωσης στον κόσμο, που μπορεί να προληφθεί : τράχωμα
Αιτία μη αναστρέψιμης σοβαρής απώλειας όρασης στο Δυτικό κάσμο >60 ετών : ARMD
Αιτία μονόφθαλμης μείωσης όρασης 20-60 ετών : αμβλυωπία
ΡΗΓΜΑΤΟΓΕΝΗΣ ΑΠΟΚ/ΣΗ ΑΜΦ/ΔΟΥΣ
Οπίσθια αποκ/ση υαλοειδούς
Δικτυωτή εκφύλιση αμφ/δούς
Μυωπία
Ρετινόσχιση
Τραύμα
Εξαίρεση καταρράκτη (2-55 ICCE - <1,4% ECCE)
Διάτρηση σκληρού (διεγχειρητικά, οπισθοβόλβιος αναισθησία)
Ενδοφθάλμιες φλεγμονές
(Οξεία αμφ/κή νέκρωση, CMV αμφ/τιδα, AIDS, τοξοπλάσμωση, τοξοκαρίαση, pars planitis)
Κολόβωμα χοριοειδούς, αμφ/δούς
Σ. Stickler 30%, σ.Wagner
Σ.Goldmann-Favre
Σ.Marfan, σ.Ehles-Danlos
Ομοκυστυνουρία (19% σε άφακους)
ΕΛΚΤΙΚΗ ΑΠΟΚ/ΣΗ ΑΜΦ/ΔΟΥΣ
Διαβητική
Τραυματική
Αμφ/πάθεια προωρότητας
Δρεπανοκυτταρική αναιμία
Οικογενής εξιδρωματική υαλοαμφ/πάθεια
Pars planitis
Τοξοπλάσμωση, Candida, Toxocara (υαλοειδική ίνωση)
Οξεία αμφ/κή νέκρωση
Νόσος Eales
ΕΞΙΔΡΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚ/ΣΗ ΑΜΦ/ΔΟΥΣ
ΑΜΦΟΤΕΡΟΠΛΕΥΡΗ
Νόσος Harada
Νόσοι κολλαγόνου (ΡΑ)
Νόσος Αδαμαντιάδη
Μελαγχρωστική αμφ/πάθεια με εξιδρωμ.αγγειοπάθεια (άτυπη μορφή)
Τοξιναιμία κυήσεως
Κακοήθης υπέρταση (ισχαιμική απόφραξη ΜΕ) – φαιοχρωμοκύττωμα
Ιδιοπαθές σύνδρομο uveal effusion
Σπειραματονεφρίτιδα
Μεταμόσχευση οργάνων
Διάχυτη ενδαγγειακή πήξη
ΕΤΕΡΟΠΛΕΥΡΗ
Μελάνωμα χοριοειδούς
Μεταστατικός όγκος
Αιμαγγείωμα χοριοειδούς
Νόσος Coats
Von Hippel-Lindau
Οπίσθια σκληρίτιδα (αγγειακή διαρροή)
Κεντρική ορώδης αμφ/πάθεια (συνένωση πολλαπλών εστιών ορώδους αποκ/σεως)
Νανόφθαλμος (συμπίεαση vortex από τον παχυσμένο σκληρό)
Υπαμφ/κή νεοαγγείωση (ARMD)
Pit ON
Σ. morning glory – κολόβωμα ΟΝ
Panretinal φωτοπηξία
CMV αμφ/τιδα σε ΑΙDS
Κοκκίωμα toxocara
ΚΥΣΤΟΕΙΔΕΣ ΟΙΔΗΜΑ ΩΧΡΑΣ
Σ.Διαβήτης
Απόφραξη κλάδου φλέβας – ΚΦΑ
Ψευδοφακικό – άφακο – σ.Irvine Gass
Pars planitis 70%
Ιδιοπαθής παραωχρική τηλεγγειεκτασία
Νόσος Coats
Μετά Yag οπίσθια περιφακιοτομή (<6 μήνες μετεγχ.)
Κρυοπηξία για ρωγμή
Σαρκοείδωση
Τοξοπλάσμωση
Νόσος Αδαμαντιάδη (αγγειακή διαρροή)
Μαλαγχρωστικήαμφ/πάθεια 70%
Χοριοειδική νεοαγγείωση
Ωχροπάθεια από νικοτινικό οξύ
Bird shot (αγγειίτις – διαρροή)
Πολυεστιακή χοριοειδίτις με πανραγοειδίτιδα
Von-Hippel αγγειωμάτωση (διαρροή)
Επιαμφ/κή μεμβράνη
ΩΧΡΟΠΑΘΕΙΑ ΔΙΚΗΝ ΟΦΘΑΛΜΟΥ ΒΟΟΣ
Ωχροπάθεια από χλωροκίνη
Δυστροφία κωνίων
Σ. Bardet-Biedl (+ΜΑ)
Αμαύρωση Leber
Νόσος Batten
Καλοήθης συγκεντρική δακτυλιοειδής δυστροφία ωχράς
ΕΠΙΑΜΦ/ΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ
Ιδιοπαθείς 2-6% - 20% > 70 ετών (άμφω 5%)
Μετά από εγχείρηση: αποκολλήσεως αμφ/δούς 4-8% - καταρράκτη 15% - vitreoretinal για PVR
Φωτοπηξία παναμφ/κή
Κρυοπηξία (1-6 μήνες)
Αγγειακές παθήσεις αμφ/δούς (ΣΔ 15%, θρόμβωση φλέβας)
Τραύμα οφθαλμού (100% σε νέους από τραύμα ή φλεγμονή)
Αιμορραγία υαλοειδούς όταν απορροφηθεί
Ρωγμές αμφ/δούς
Μη πλήρης αποκ/ση υαλοειδούς
Ενδοφθάλμιες φλεγμονές (τοξοπλάσμωση)
Μελαγχρωστική αμφ/πάθεια
Bird shot 10%
Δρεπανοκυτταρική αναιμία
Συγγενής ίνωση
ΥΠΑΜΦ/ΚΗ ΧΟΡΙΟΕΙΔΙΚΗ ΝΕΟΑΓΓΕΙΩΣΗ
ARMD
Σ.υποτιθέμενης οφθ/κής ιστοπλάσμωσης (συχνά)
Υψηλή μυωπία (laquer cracks)
Αγγειοειδείς ταινίες (25-30%)
Σπίλος χοριοειδούς (σπάνια)
Ρήξη χοριοειδούς
Υπερβολική φωτοπηξία
Οστέωμα χοριοειδούς
Drusen OΘ (σπάνια)
Τοξοπλάσμωση (σπάνια πλησίον παλιάς εστίας)
Ερπουσα χοριοειδοπάθεια (σπάνια)
AMPPPE (σπάνια)
Στικτή αμφ/πάθεια εσώτερων στοιβάδων
Πολυεστιακή χοριοειδίτιδα με πανραγοειδίτιδα (σπάνια)
Νόσος Best στάδιο 5, vitelliform ενηλίκων (σπάνια)
Σ. morning glory
Συγγενής αμφ/πάθεια από ερυθρά
ΝΕΟΑΓΓΕΙΩΣΗ ΟΘ
Παραγωγική διαβητική αμφ/πάθεια
Απόφραξη φλέβας αμφ/δούς
Απόφραξη αρτηρίας <5%
Σαρκοείδωση 15%
Νόσος Αδαμαντιάδη
Οξεία αμφ/κή νέκρωση
CMV αμφ/τιδα (ασύνηθες)
ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΝΕΟΑΓΓΕΙΩΣΗ
Σαρκοείδωση
Νόσος Eales Τύπου
Παραγωγική δρεπανοκυτταρική sea fan
Διάμεσος ραγοειδίτιδα
Παραγωγική διαβητική αμφ/πάθεια
Αμφ/πάθεια προωρότητας
Απόφραξη φλέβας
Νόσος Αδαμαντιάδη (περιφλεβίτιδα - απόφραξη φλέβας)
Bird shot 15%
Χρόνια μυελογενής λευχαιμία
Οικογενής εξιδρωματική υαλοαμφ/πάθεια
Φυματίωση (ισχαιμική περιφλεβίτιδα)
Οξεία αμφ/κή νέκρωση